KHI NÀO DOANH NGHIỆP CẦN THUÊ CỐ VẤN CHIẾN LƯỢC?
Trong hành trình phát triển doanh nghiệp, có những thời điểm mà nhà lãnh đạo cảm thấy “bí lối”, không rõ nên tiếp tục mở rộng hay thu hẹp, nên đầu tư mạnh hay giữ vốn. Những lúc như vậy, việc thuê cố vấn chiến lược không chỉ là lựa chọn khôn ngoan mà còn là một đòn bẩy để tạo ra bước ngoặt.
1. Cố vấn chiến lược là ai?
Cố vấn chiến lược là những chuyên gia có kiến thức chuyên sâu và kinh nghiệm thực tiễn trong việc phân tích, hoạch định và triển khai chiến lược kinh doanh. Họ giúp doanh nghiệp xác định tầm nhìn dài hạn, đưa ra hướng đi phù hợp và tư vấn giải pháp cụ thể để tối ưu nguồn lực.
Khác với các chuyên gia tác nghiệp, cố vấn chiến lược không “làm thay”, mà “ngồi cùng” ban lãnh đạo để tư duy, phản biện và dẫn dắt quá trình ra quyết định. Họ có thể đến từ bên ngoài (freelance, agency, chuyên gia quốc tế) hoặc là những đối tác lâu dài được mời vào vai trò chiến lược.

2. Những thời điểm doanh nghiệp cần thuê cố vấn chiến lược
Khi nào doanh nghiệp nên thuê cố vấn chiến lược? Khám phá 5 thời điểm then chốt giúp bạn tối ưu nguồn lực và tạo đột phá cho doanh nghiệp.
a. Khi doanh nghiệp tăng trưởng chậm lại
Nếu sau một thời gian phát triển mạnh, doanh nghiệp rơi vào tình trạng “dậm chân tại chỗ”, có thể bạn đang bị rối loạn về chiến lược. Cố vấn chiến lược sẽ giúp phân tích nguyên nhân: thị trường bão hòa, năng lực đội ngũ yếu, hay mô hình kinh doanh đã lỗi thời?
b. Trước khi mở rộng quy mô
Doanh nghiệp chuẩn bị mở chi nhánh, ra mắt sản phẩm mới, hoặc mở rộng sang thị trường nước ngoài cần có chiến lược rõ ràng. Lúc này, cố vấn chiến lược giúp bạn đánh giá rủi ro, tính toán chi phí cơ hội, và xây dựng kế hoạch tăng trưởng bền vững.
c. Khi thay đổi mô hình kinh doanh
Chuyển từ offline sang online, từ B2B sang B2C, hay từ sản xuất sang phân phối… đều là những thay đổi lớn. Nếu không có một cái nhìn khách quan, bạn dễ rơi vào “bẫy tự tin”. Cố vấn chiến lược mang đến góc nhìn đa chiều để hỗ trợ quá trình chuyển đổi hiệu quả.
d. Khi đội ngũ quản lý thiếu kinh nghiệm chiến lược
Ở các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), đội ngũ lãnh đạo thường giỏi chuyên môn nhưng thiếu tư duy chiến lược dài hạn. Lúc này, một cố vấn sẽ giúp đào tạo, kèm cặp và “gài chiến lược vào hệ thống vận hành”.
e. Khi chuẩn bị gọi vốn hoặc M&A
Trong quá trình gọi vốn, nhà đầu tư luôn quan tâm đến chiến lược phát triển của doanh nghiệp. Một kế hoạch chiến lược mạch lạc, thực tế sẽ tạo lòng tin. Tương tự, khi M&A, cố vấn sẽ hỗ trợ định giá doanh nghiệp và chuẩn hóa hồ sơ chiến lược.

3. Lợi ích khi có cố vấn chiến lược đồng hành
-
Tối ưu nguồn lực: Không phải cứ đổ nhiều tiền là thành công. Cố vấn sẽ giúp bạn chi đúng – trúng – hiệu quả.
-
Định hình văn hóa chiến lược: Doanh nghiệp dần hình thành tư duy chủ động, dài hạn, thay vì “chữa cháy”.
-
Nâng tầm thương hiệu: Những chiến lược rõ ràng sẽ giúp bạn giao tiếp tốt hơn với đối tác, khách hàng và đội ngũ.
-
Rút ngắn thời gian học hỏi: Thay vì mất 3 năm để thử sai, bạn có thể đi đúng hướng ngay từ đầu.
Theo Harvard Business Review, một trong những lý do phổ biến khiến chiến lược doanh nghiệp thất bại là thiếu sự đồng thuận và không có người hướng dẫn phù hợp trong giai đoạn đầu triển khai.

4. Tiêu chí lựa chọn cố vấn chiến lược phù hợp
-
Hiểu ngành hàng: Cố vấn phải có kinh nghiệm thực chiến trong ngành bạn đang hoạt động.
-
Kỹ năng phân tích và phản biện: Không chỉ giỏi trình bày, mà còn biết đặt câu hỏi sắc bén để dẫn dắt tư duy lãnh đạo.
-
Tư duy hệ thống: Có khả năng nhìn tổng thể và kết nối các bộ phận chức năng lại với nhau.
-
Uy tín cá nhân: Nên chọn người đã từng cố vấn thành công cho những doanh nghiệp tương tự.
Bạn có thể tham khảo một số mô hình tư vấn chiến lược hiệu quả do McKinsey & Company tổng hợp – đây là đơn vị cố vấn chiến lược hàng đầu thế giới.

5. Thuê cố vấn – chi phí hay đầu tư?
Nhiều doanh nghiệp e ngại chi phí thuê cố vấn. Tuy nhiên, hãy xem đó là khoản đầu tư cho sự phát triển bền vững. Một quyết định sai có thể khiến doanh nghiệp thiệt hại hàng tỷ đồng, trong khi một cố vấn giỏi có thể giúp bạn tránh được rủi ro lớn và mở ra nhiều cơ hội mới.
Kết luận
Cố vấn chiến lược không dành cho doanh nghiệp yếu, mà dành cho doanh nghiệp muốn mạnh hơn. Họ không làm thay bạn, nhưng giúp bạn tư duy như một nhà lãnh đạo cấp tiến. Nếu bạn đang đứng trước ngã rẽ quan trọng, có lẽ đã đến lúc tìm cho mình một người đồng hành chiến lược.
